Categorieën
Cases

Case 5: De 4 seizoenen van vandaag

In het kort:  

Doelpubliek: 2de en 3de graad lagere school.  

Lestijden: observaties wereldoriëntatie (KMI, krant, Karrewiet), 4 lesuren muzische, toonmoment tijdens schoolfeest 

Eindtermen uit: Wereldoriëntatie, Computationeel denken (STEM), Muzische doelstellingen: muziek  

Het toonmoment:  

De klas van Bram uit de Krullevaart in Leuven maakte een vierdelige klank- en beeld-installatie. Ze baseerden zich op sonnetten over de seizoenen, dezelfde die Vivaldi gebruikte. Alleen werd er geen gebruik gemaakt van violen, maar wel van zelf opgenomen geluiden en bewerkingen met de computer. Het resultaat was een beleving voor broer, zus, ouder en medeleerling over de 4 seizoenen zoals die er uitzien en klinken volgens de leerlingen van klas Bram.  

Wat vooraf ging

Categorieën
Cases

Case 4: Robots van de toekomst

In het kort: 

Doelpubliek: 3de graad lagere school. 

Lestijden: 1 lesuur voorbereidende les biologie , 8 lesuren muzische, 2 lesuren toonmoment

Eindtermen uit: Wereldoriëntatie (Klassificatie dieren), Computationeel denken (STEM), Muzische doelstellingen: muziek 

Het toonmoment: 

2 klassen uit de Boudewijnschool  in Lommel maakten met hun dieren uit de toekomst een unieke klankinstallatie. Tijdens dit toonmoment zagen en hoorden medeleerlingen en ouders zelfontworpen robots. Kleine, grote, gewervelden, niet-gewervelden, insecten, enz.

Hierdoor werd dit toonmoment een totaalervaring met een driedimensionale kijk- en luister-installatie, of moeten we zeggen, een robot-zoo uit de verre toekomst.

Wat voorafging: 

Juffen Vera en Karla leerden de leerlingen over de dieren en hun klassificatie.

Wat zijn gewervelde dieren? Wat zijn de eigenschappen van amfibieën? En van insecten? Nadien kregen de leerlingen de opdracht “minder gekende” dieren te gaan opzoeken. De eigenschappen werden grondig bestudeerd. Dit was de perfecte voorbereiding voor het maken van een eigen dier.

Aan de slag!  

De leerlingen kregen initiaties in het ontwerpen van eigen computergeluiden met behulp van het gratis softwareprogramma Sonic Pi. Zo leerden ze computationeel denken én leerden ze nieuwe mogelijkehden om muziek en klank te creëren.

Nadien begonnen de leerlingen in kleine groepjes met het maken hun eigen dier. Hun verbeelding werd gevoed door de eigenschappen die ze verzameld hebben bij de minder gekendere dieren.

Halverwege het project spitsten de groepjes zich. Het ene deel nam het beeldend ontwerp voor hun rekening. Het ander deel ontwerpte de unieke klank voor hun dier.

“Vooraf dacht ik: ‘Waar ben ik nu mee begonnen’. Maar na dit hele proces ben ik behoorlijk trots op wat we met de leerlingen hebben bereikt. Iedere leerling droeg zijn steentje bij. Beelden verklanken met de computer? Volgend jaar doe ik zulk een project opnieuw.”

Vera Hendriks – Boudewijnschool Lommel

“Brr, nu word ik zelf wat bang van dat geluid!”

Een leerlinge uit de 6de klas van juf Karla (parallel-klas met juf Vera)

Lesverloop 

Les 1: Voorbereidende les 

Uitleg over de dieren en hun klassificatie.

De leerlingen verwerven inzicht in: 

  • Verschillende soorten dieren 
  • De eigenschappen van dieren 

Taak: 

Opdracht rond het zoeken en klassificeren van een dier die eerder minder gekend is. De leerlingen analyseerden dus geen hond, maar eerder bijvoorbeeld een koraalduivel)

Les 2: Inleiding Sonic Pi

Computerklanken maken en bewerken met Sonic Pi (per twee) 

De leerlingen verwerven inzicht in: 

  • Toonhoogte
  • Klanktimbre
  • Geluidssterkte
  • Tijd: pauzes en herhaling
  • Computationeel denken 

Les 3: (2 lesuren) Ontwerp

De leerlingen kunnen binnen hun groepje kiezen om door te werken in het beeld- of in het klankonwerp.

Les 4: Samenstellen

Alles wordt samengezet. De beelden met hun specifieke klanken worden op elkaar afgesteld. Hoevaak brult deze gekke robot? 1 keer om de minuut? Of elke 10 seconden? We zoeken naar een luisterbare combinatie.

Toonmoment

De resultaten worden getoond. Laat het zeker aan de andere klassen horen en zien. Maar wellicht zijn de ouders ook even verwonderd. 

Downloads

Categorieën
Cases

Case 3: Beats maken

voor de schoolbel 
voor de wachttoon  
voor de schoolradio 

In het kort: 

Doelpubliek: 1ste graad secundair onderwijs 

Lestijden: 3 lesuren 

Eindtermen cultureel bewustzijn en culturele expressie, digitale competenties en mediawijsheid, sociaal-relationele competenties 

Het toonmoment: 

Leerlingen van ASO Methodeschool Van Veldeke maakten beats voor de schoolbel, de wachttoon voor de onthaaltelefoon of de schoolradio. Elk duo gaf kort uitleg over de eigen creatie en liet het resultaat horen aan de klas.  

Na afloop van het project werden enkele beats gekozen die ook echt gebruikt worden op school. 

Wat voorafging: 

Mr. Haspeslagh liet de leerlingen, na een korte instructie, per 2 experimenteren om zo de mogelijkheden van de push te ontdekken. 

Daarna werd er overlegd en per duo besloten welk eindresultaat ze zouden creëren: de schoolbel, de wachttoon of een jingle voor de schoolradio. 

Leerlingen gingen aan de slag, evalueerden, stuurden bij, begonnen opnieuw en beslisten uiteindelijk dat ze klaar waren! 

‘Een leuke manier van muziek maken! De leerlingen leveren op 2 lesuren zonder voorkennis een eindresultaat af waar ze trots op kunnen zijn! Intrinsieke motivatie ten top, je hoeft ze niet te pushen’

(Jan Haspeslagh, Methodeschool Van Veldeke)

‘Wanneer gaan we nog eens muziek maken met die knopjes?’

(quote leerling)

Lesverloop 

Pushes klaarzetten voor de les 

Lesuur 1
Kennismaking met de mogelijkheden van de PUSH

Lesuur 2 
Korte klassikale instructie 
Leerlingen experimenteren 

Lesuur 3
Leerlingen kiezen een eindresultaat 
Leerlingen creëren 
Leerlingen presenteren hun eindresultaat

Downloads

Categorieën
Cases

Case 2: Klankverhaal over vleermuizen en andere zoogdieren

In het kort

Doelpubliek: Lagere school 3de graad

Lestijd: 3 lesuren

Eindtermen uit: Wiskunde, Wereldoriëntatie (Biologie), Computationeel denken (STEM), Muzische doelstellingen: muziek

Het toonmoment

De groepjes leerlingen wisselden hun resultaten uit een half uur voor het eind van de les.

Het Talent 2019

Wat vooraf ging

Les 1: 50’ Voorbereidende les wereldoriëntatie

De leerlingen verwerfden inzicht in geluid en hoe zoogdieren geluid waarnemen.

Download onderaan het hele voortraject

De volgende selectiekenmerken werkten goed omdat ze verschillend zijn: groot, klein, vliegend, lang, kruipend, zwemmend, afstand tussen de oren, …

Les 2: 100’ Sonic PI

Sonic Pi werd kort gekaderd: wat kan je ermee doen, waarom gebruiken we het.

De werkwijze van het instructieboekje werd toegelicht. De leerlingen lazen per twee, en voerden samen uit. Bij vragen konden ze hun hand opsteken.

Kennismaking met het programma: P 1 t.e.m. 9.

De leerlingen herhaalden de eigenschappen van de dieren.

De verbeelding van de kinderen werd aangesproken door een dier of een verhaal te bedenken aan de hand van de geziene eigenschappen.

De leerlingen zetten de eigenschappen van hun dier om in muziektaal Toonduur, interval, geluidsterkte.

De leerlingen maakten een geluidenreeks aan de hand van de geziene instructies in sonic pi.. Instructieboekje p. 9 tot het einde.

Paralel met de Sonic Pi-groep werkte een andere groep aan een tekening: De leerlingen zetten de eigenschappen van hun dier om in beeldtaal: Groot, Klein, vliegend, lang, kruipend, slijmerig, met pantser.

Afsluiting:

De groepjes leerlingen wisselen hun resultaten uit een half uur voor het eind van de les. Ze werden gestimuleerd positieve feedback te geven aan elkaar. De eigenschappen van beeld en het geluid komen terug aan bod.

Downloads

Categorieën
Cases

Ontwerp je eigen les

Inspiratie kan je halen uit de bestaande cases, maar om de motivatiekwaliteit van je leerlingen te verhogen vertrek je best met een eigen ontwerp.

In onze didaktische handleiding vind je meer tekst en uitleg over het hoe en waarom.

STrOOM kan je ondersteunen bij dit proces. De onderstaande tool “Ontwerp je eigen stroom-les” helpt je als leerkracht om het eerste gesprek met ons te starten. Stuur een e-mail met deze tool, ingevuld als bijlage, naar stroom@pxl.be. We ontwerpen dan samen je STrOOM-lessen volgens de beschreven didaktische principes en volgens de noden van de leerlingen.

We helpen je graag verder via telefoon of e-mail, of indien nodig kan je naar een van onze navormingen komen.

Uiteraard kan je de tool ook gebruiken om helemaal alleen aan de slag te gaan. Breng ons gerust op de hoogte na afloop van je project.

Downloads

Categorieën
Cases

Case 1: Sterrenmuziek – De Kleine Wereld

In het kort: 

Doelpubliek: 3de graad lagere school. 

Lestijden: 3 lesuren 

Eindtermen uit: Wiskunde, Wereldoriëntatie (Sterrenkunde), Computationeel denken (STEM), Muzische doelstellingen: muziek 

Het toonmoment: 

Kinderen van de Stedelijke Basisschool “De Kleine Wereld” in Antwerpen maakten met hun eigen sterren een unieke klankinstallatie. Tijdens dit toonmoment hoorden medeleerlingen en ouders uit elke computer een andere “sterrenklank” van rode reuzen, witte dwergen, roze pulsars, enz. De leerlingen verzonnen daarnaast ook planeten die ze schilderden op karton.  

Hierdoor werd dit toonmoment een totaalervaring met een driedimensionale klankenwereld, of beter, een heus klank-universum. 

Wat voorafging: 

Juffen Paulien en Evi leerden de leerlingen over de zon en over de levenscyclus van de sterren. 

Wat is geluid en wat zijn trillingen? Welke manieren bestaan er om informatie weer te geven? Dat kan visueel, maar ook met behulp van geluid. Dit is boeiende wetenschap over sonificatie: data omzetten in geluid. Deze multisensoriële aanpak maakt opgang bij astero-seismologen omdat het hen helpt de samenstelling van een ster sneller te identificeren. 

Aan de slag!  

Trillingen en een sinus kon snel uitgelegd worden a.d.h.v. hartslagmonitor op het smartboard  

De leerlingen leerden computationeel denken, maakten kennis met frequenties in Hertz. 

Met de nodige verbeelding stelden de leerlingen hun eigen (fantasie-)ster samen. Frequentie per frequentie. Sommigen maakten een witte reus, de andere een pulse-ster met een karakteristiek van een hartklopping. 

“Met STrOOM werd het mogelijk om over moeilijke en abstracte materie toch heel creatieve en leerrijke muzische STEM-lessen te geven”  

Juf Paulien, Evi en Els (SB De Kleine Wereld)

 

‘Meester mogen we het boekje houden om thuis verder te werken?’ 

Reacties leerlingen

Lesverloop 

Les 1: Voorbereidende les 

Uitleg over planeten, sterren, sterrenstelsels, … en trillingen 

De leerlingen verwerven inzicht in: 

  • Verschillende soorten sterren 
  • Trillingen van licht en geluid 
  • Verklanken 
  • EXTRA: Het heelal

Taak: 

Opdracht rond het verzinnen van een eigen ster in groepjes van twee. Dat kan in de klas of als huistaak. 

Les 2: Muzische les 

Het sonificeren van de eigen ster in de klas met Sonic Pi (per twee) 

De leerlingen verwerven inzicht in: 

  • Toonhoogte in trillingen en Hertz (Hz) 
  • Geluidssterkte 
  • Computationeel denken (Variabelen, Comments, debuggen, geluidsinstructie) 

Toonmoment

De resultaten per 4 à 5 (een klein sterrenstelsel) laten luisteren. Dit kan in de klas of als toonmoment

Downloads

Download: Voortraject – informatie Sterrenmuziek 

Download: Instructies Sterrenmuziek 

Download: Lesfiche Sterrenmuziek 

Download: Didactische handleiding

Maak je eigen les!

Ga naar “ontwerp je eigen les” 

Wil je deze lessen nog aanvullen met extra lesmateriaal over de ruimte, astronauten, … check de website van ESERO België, de educatieve website van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA